KRAC คัดสรร เล่างานวิจัยไทย | “เดนมาร์ก” ประเทศที่ยืนหนึ่งเรื่องความโปร่งใส แบบไม่พึ่งพาหน่วยงานต่อต้านทุจริต

อีกประเด็นที่งานวิจัยชี้ให้เห็นคือ เดนมาร์กได้จัดตั้งโครงการแจ้งเบาะแสภายในกระทรวงยุติธรรม ซึ่งครอบคลุมถึงตำรวจ หน่วยข่าวกรอง และกรมราชทัณฑ์ โดยเปิดช่องให้เจ้าหน้าที่สามารถรายงานพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทุจริตได้โดยตรง 

ด้านเอกชน เดนมาร์กวางบทบาทของภาคเอกชนในการร่วมป้องกันคอร์รัปชันผ่าน “แนวปฏิบัติด้านจริยธรรม” (Code of Conduct) ที่จัดทำโดยสมาพันธ์นักอุตสาหกรรมแห่งเดนมาร์ก ซึ่งทำหน้าที่ส่งเสริมให้บริษัทเอกชนดำเนินธุรกิจอย่างโปร่งใส 

ตัวอย่างเช่น การไม่ให้สินบน การเปิดเผยข้อมูลสัญญาธุรกิจ และการตั้งกลไกร้องเรียนภายในองค์กร จุดสำคัญคือ แนวปฏิบัติเหล่านี้ไม่ได้ถูกบังคับโดยกฎหมาย แต่ได้รับการยอมรับและถือปฏิบัติเป็นมาตรฐานของภาคธุรกิจในประเทศ

นอกจากนี้ ด้านบทบาทระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศได้นำหลักธรรมาภิบาลและความโปร่งใสไปใช้กับความร่วมมือระหว่างประเทศและโครงการช่วยเหลือต่างประเทศ ซึ่งสะท้อนว่า แนวคิดเรื่องความโปร่งใสไม่ใช่เรื่องภายในประเทศเท่านั้น แต่เป็นหลักการสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นระดับนานาชาติของเดนมาร์กด้วยเช่นกัน

จากแนวทางเหล่านี้ทำให้เราเห็นว่าเดนมาร์กประสบความสำเร็จในการป้องกันและปราบปรามการทุจริตโดยไม่พึ่งพากลไกเชิงระบบที่ซับซ้อน แต่ใช้แนวทางที่เน้นการปลูกฝังหลักจริยธรรมและจิตสำนึกลงในกระบวนการทำงานของรัฐทุกระดับ ผ่านภารกิจของกระทรวงต่าง ๆ โดยมีเจ้าหน้าที่ตำรวจเป็นกลไกหลักในการดำเนินคดีเมื่อเกิดการทุจริต

ซึ่งรัฐบาลเดนมาร์กมีส่วนส่งเสริมธรรมาภิบาลอย่างจริงจัง โดยถือว่าการต่อต้านคอร์รัปชันในภาครัฐเป็นวาระเร่งด่วน พร้อมสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชน

บทเรียนจากเดนมาร์กอาจไม่ได้บอกเราว่าหน่วยงานต่อต้านที่ทำงานต่อต้านคอร์รัปชันโดยตรงไม่มีความสำคัญ แต่เป็นเรื่องของการจัดการเชิงโครงสร้างที่สร้างการมีส่วนร่วม ส่งเสริมความโปร่งใส และการนำเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้ซึ่งทำให้เดนมาร์กกลายเป็นประเทศที่มีความโปร่งใสสูงสุดตลอดหลายปีที่ผ่านมา 

กรณีศึกษาจากเดนมาร์กเป็นเพียงส่วนหนึ่งของเนื้อหาในงานวิจัยเรื่อง “โครงการเฝ้าระวังและป้องกันการทุจริตจากนโยบายและโครงการของรัฐ” โดย จุมพล ชื่นจิตต์ศิริ และคณะ (2565) ซึ่งในรายงานยังวิเคราะห์กรณีของเกาหลีใต้ สิงคโปร์ และประเทศไทยควบคู่กัน เพื่อสะท้อนว่าความโปร่งใสอาจไม่ได้มาจากการสร้างองค์กรใหม่ โดยสามารถอ่านสรุปงานวิจัยได้ที่ลิงก์ด้านล่าง