การคอร์รัปชันในภาคการศึกษาประกอบด้วยการคอร์รัปชันจากการจัดซื้อจัดจ้าง การบริหารงานบุคคล และการรับเข้าศึกษา ซึ่งเกิดจากเครือข่ายผลประโยชน์ระหว่างกลุ่มอิทธิพล ข้าราชการ และนักการเมือง

การทุจริตคอร์รัปชันในภาคการศึกษาส่งผลเสียต่อคุณภาพของเยาวชนไทย และก่อให้เกิดความถดถอยของคุณภาพสังคมไทยในอนาคต โดยส่วนใหญ่เกิดจากเครือข่ายความร่วมมือของกลุ่มอิทธิพลระหว่างข้าราชการระดับสูง นักการเมือง และนักธุรกิจ ภายใต้ระบบอุปถัมภ์และการเอื้อผลประโยชน์ต่อกัน
หากเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลเหล่านี้มีการขยายตัวเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ผลกระทบที่ตามมา คือ ปัญหาพื้นฐานทางสังคม ทั้งปัญหาด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และ ทรัพยากรธรรมชาติจะถูกกัดกร่อน จากสาเหตุดังกล่าว จึงนำมาสู่วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้ คือ
- เพื่อศึกษาเกี่ยวกับรูปแบบและลักษณะความร่วมมือการทุจริตคอร์รัปชันอย่างเป็นระบบในภาคการศึกษาระหว่างเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลกับเจ้าหน้าที่รัฐที่เป็นข้าราชการและนักการเมือง
- เพื่อเสนอแนะมาตรการที่เหมาะสมในการป้องกันความร่วมมือระหว่างเครือข่ายกลุ่มอิทธิพล ซึ่งนำไปสู่การทุจริตคอร์รัปชันอย่างเป็นระบบที่เกิดในภาคการศึกษา
- เพื่อพัฒนาความรู้กับเจ้าหน้าที่สำนักงานคณะกรรมการการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (สำนักงาน ป.ป.ช.) เพื่อให้เกิดความเข้าใจในความสัมพันธ์และความเชื่อมโยงดังกล่าว และเพื่อประโยชน์ในการกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามการทุจริตที่จะเกิดขึ้นในภาคการศึกษาต่อไป
ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบและลักษณะสำคัญของการทุจริตคอร์รัปชันในภาคการศึกษามี ดังนี้ 1) การทุจริตคอร์รัปชันจากการจัดซื้อจัดจ้าง 2) การทุจริตคอร์รัปชันจากระบบบริหารงานบุคคล ตั้งแต่การสรรหาบุคลากร การโอนย้าย ไปจนถึงการเลื่อนขั้นของบุคลากร และ 3) การทุจริตคอร์รัปชันจากการรับนักเรียนเข้าสถานศึกษา
ส่วนเรื่องรูปแบบและความร่วมมือของการทุจริตคอร์รัปชันในภาคการศึกษาระหว่างเครือข่ายผลประโยชน์ของกลุ่มอิทธิพลกับเจ้าหน้าที่รัฐที่เป็นข้าราชการและนักการเมืองพบได้ใน 2 กรณีคือ 1) กรณีการทุจริตคอร์รัปชันจากระบบบริหารสหกรณ์ออมทรัพย์ครู และ 2) กรณีการทุจริตคอร์รัปชันจากการสร้างสนามฟุตซอล
สรุปประเด็นสำคัญของงานวิจัย
- งานวิจัยชี้ให้เห็นถึงกรณีการทุจริตคอร์รัปชันในระบบบริหารสหกรณ์ออมทรัพย์ครูที่มาจากการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งของผู้บริหารบางรายที่ได้มาด้วยวิธีที่มิชอบจากกระบวนการเลือกตั้ง ทำให้เกิดการเอื้อผลประโยชน์ให้กับเครือข่าย โดยมีการใช้อำนาจทางการเงินอย่างไม่โปร่งใส การสร้างผลประโยชน์ส่วนบุคคลจากการให้สินเชื่อที่ไม่เป็นธรรม และการจัดการบัญชีที่ขาดความชัดเจน ซึ่งส่งผลให้เกิดการสูญเสียทรัพย์สินในระบบสหกรณ์ นอกจากนี้ ยังพบว่าการขาดการตรวจสอบภายในและการรับผิดชอบจากเจ้าหน้าที่เป็นปัจจัยที่ทำให้การทุจริตเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่งผลกระทบต่อสมาชิกของสหกรณ์รวมถึงความเชื่อมั่นในระบบบริหารจัดการ
- งานวิจัยชี้ให้เห็นกรณีการทุจริตคอร์รัปชันจากการสร้างสนามฟุตซอล ซึ่งเกิดจากการที่นักการเมืองบางรายในสภา ได้ดำเนินการเพื่อให้กระทรวงศึกษาธิการใช้จ่ายงบประมาณปี พ.ศ. 2555 เพื่อการก่อสร้างสนามฟุตซอล และการจัดซื้อครุภัณฑ์ กีฬาลงสู่โรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาระดับจังหวัดในภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคอีสาน โดยกลุ่มนักการเมืองในรายที่มีการทุจริตได้เข้ามาติดต่อประสานงาน กับกลุ่มผู้บริหารสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาให้ได้รับงบประมาณ และใช้อิทธิพลโน้มน้าว จูงใจให้ผู้บริหารสถานศึกษารับข้อเสนอโครงการการประมูลงานก่อสร้างและการจัดซื้อครุภัณฑ์กีฬาจากบริษัทเครือข่ายที่เป็นพรรคพวกของตนเอง ซึ่งเป็นลักษณะความร่วมมือของเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลที่มีการฮั้วประมูลและขัดขวางการเสนอราคาหรือการแข่งขันราคา
สรุปข้อเสนอแนะจากงานวิจัย
- ในงานวิจัยได้เสนอแนะมาตรการที่เหมาะสมเพื่อป้องกันความร่วมมือระหว่างเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลที่เกิดขึ้นในภาคการศึกษา ด้วยการสร้างเครือข่ายภาคประชาสังคม การสร้างกลไกการแจ้งเบาะแสเกี่ยวกับการทุจริตคอร์รัปชันของบุคลากรทางการศึกษา มาตรการป้องกันด้านกฎหมาย และมาตรการป้องกันเครือข่ายความร่วมมือของกลุ่มอิทธิพล
มนตรี เจนวิทย์การ, ทวิสันต์ โลณานุรักษ์, พรอัมรินทร์ พรหมเกิด, ภูมิภักดิ์ พิทักษ์เขื่อนขันธ์, กีรติพร จูตะวิริยะ, ธีรภัทร์ ลอยวิรัตน์ และวรัญญา ศรีริน. (2561). การศึกษาเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลซึ่งนำไปสู่การทุจริตคอร์รัปชันอย่างเป็นระบบ (Organized Corruption) ของภาคการศึกษา: กรณีศึกษาโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมเขตที่ 24, 25, 26 (กาฬสินธุ์ ขอนแก่น มหาสารคาม). สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ
- มนตรี เจนวิทย์การ
- ทวิสันต์ โลณานุรักษ์
- พรอัมรินทร์ พรหมเกิด
- ภูมิภักดิ์ พิทักษ์เขื่อนขันธ์
- กีรติพร จูตะวิริยะ
- ธีรภัทร์ ลอยวิรัตน์
- วรัญญา ศรีริน
หัวข้อ
ประชาสังคมกับการเสริมสร้างธรรมาภิบาลท้องถิ่นเพื่อพัฒนาระบบและกลไกในการป้องกันการทุจริต คอร์รัปชัน กรณีศึกษาจังหวัดนครราชสีมา
ศึกษาสถานการณ์ธรรมาภิบาล และแสวงหาความร่วมมือในการพัฒนาระบบกลไกเสริมสร้างธรรมาภิบาลในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานภาคการศึกษา และภาคประชาสังคมใน จ.นครราชสีมา
บทความวิจัย | เปิดมุมมองปัญหาการศึกษาไทยสู่แนวทางพัฒนาการศึกษาที่มีคุณภาพ
การศึกษาไทยประสบปัญหามาอย่างต่อเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงนโยบายที่ไม่สอดคล้องและการยกเลิกโครงการเก่าโดยไม่มีการประเมินผลที่ชัดเจน การตั้งสถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติและสำนักงานมาตรฐานการศึกษา แม้ตั้งใจจะยกระดับคุณภาพการศึกษา แต่กลับสร้างปัญหาใหม่ ทำให้คุณภาพการศึกษายังคงต่ำลงอย่างต่อเนื่อง
บทความวิจัย | เครือข่ายกลุ่มอิทธิพลกับการทุจริตคอร์รัปชันอย่างเป็นระบบในภาคการศึกษา: กรณีศึกษาการทุจริตคอร์รัปชันจากโครงการก่อสร้างสนามฟุตซอล และสหกรณ์ออมทรัพย์ครู
การทุจริตคอร์รัปชันของภาคการศึกษาเกิดจากเครือข่ายกลุ่มอิทธิพลระหว่างนักการเมือง ข้าราชการระดับสูง และพ่อค้าหรือนักธุรกิจที่มีการร่วมมือกันอย่างเป็นระบบ ประกอบกับการขาดระบบตรวจสอบที่เข้มแข็งจึงเอื้อให้เกิดการทุจริตคอร์รัปชัน