บทความวิจัย | ผู้ตรวจการเลือกตั้ง: บทเรียนจากการทําหน้าที่ตรวจสอบการเลือกตั้ง

รายงานการตรวจสอบการเลือกตั้งช่วยทําให้คณะกรรมการการเลือกตั้งมีความมั่นใจในการพิจารณาประกาศผลการเลือกตั้ง เป็นหลักประกันในความโปร่งใสในการปฏิบัติงาน และเป็นสัญญาณเตือนให้เห็นถึงความผิดปกติที่อาจเป็นการกระทําที่เป็นการทุจริตการเลือกตั้ง 

ผู้ตรวจการเลือกตั้งเป็นนวัตกรรมใหม่ของการเลือกตั้งที่เกิดจากแนวคิดของ คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญซึ่งถูกนํามาใช้แทนที่คณะกรรมการการเลือกตั้งประจําจังหวัด เพื่อตรวจสอบการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่และตรวจสอบการกระทําที่ผิดกฎหมายเลือกตั้ง

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนการทํางานของผู้ตรวจการเลือกตั้งประจําจังหวัดในการเลือกตั้งทั่วไป เมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2562 และสรุปบทเรียนจากการทําหน้าที่ตรวจสอบการเลือกตั้ง เพื่อนําเสนอแนวทางปรับปรุงแก้ไขที่เหมาะสม โดยใช้วิธีการศึกษาค้นคว้าทางด้านเอกสารและจัดเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ตรวจการเลือกตั้งประจําจังหวัดในแต่ละภาคและจากประสบการณ์ของผู้เขียน 

ผลการศึกษา พบว่า ผู้ตรวจการเลือกตั้งประจําจังหวัด แม้จะมีอิสระในการทํางานแต่ยังขาดการประสานการทํางานร่วมกัน และขาดความเชี่ยวชาญ และแม่นยําในกฎหมายเลือกตั้ง ซึ่งความไม่ชัดเจนในอํานาจหน้าที่ ทําให้เกิดความคลุมเครือในบทบาท ส่งผลให้การตรวจสอบการทุจริตการเลือกตั้งยังไม่สามารถเห็นเป็นรูปธรรม อีกทั้งการมีผู้ตรวจการเลือกตั้งประจําจังหวัดที่มาจากจังหวัดอื่น อาจทําให้มีปัญหาในการไม่รู้จักคน ไม่รู้จักพื้นที่ และเกิดความขัดเเย้งในการทำงานร่วมกัน