ปลูกฝัง “ค่านิยม” สร้างสังคมต่อต้านคอร์รัปชัน

การปลูกฝังค่านิยมต่อต้านการคอร์รัปชัน และมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาการคอร์รัปชัน ถือเป็นกลไกในการป้องกันปัญหาคอร์รัปชันที่สำคัญประการหนึ่ง โดยเฉพาะในกลุ่มนักเรียนที่จะกลายเป็นกำลังสำคัญในการต่อต้านการคอร์รัปชัน ซึ่งควรได้รับการส่งเสริมให้ตระหนักถึงปัญหาและเข้าร่วมการต่อต้านคอร์รัปชันตั้งแต่เนิ่น ๆ

ดังที่เห็นได้จากในหลายประเทศทั่วโลกที่มุ่งเน้นผลักดันและส่งเสริมให้เยาวชนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นต่อการแก้ไขปัญหาการคอร์รัปชัน และร่วมลงมือปฏิบัติผ่านโครงการต่อต้านการคอร์รัปชันในโรงเรียนและในชุมชนของตนเอง ทั้งในรูปแบบของการลงมือปฏิบัติผ่านโครงการ หรือกิจกรรมการต่อต้านการคอร์รัปชันที่ดำเนินการจริงในโรงเรียน หรือภายในชุมชนของตนเอง โดยเปิดโอกาสให้นักเรียนเข้ามาเป็นอาสาสมัครในกลุ่มทำงานต่อต้านคอร์รัปชันตามประเด็นที่สนใจ ซึ่งกระบวนการเหล่านี้ ล้วนเป็นการขยายขอบเขตกระบวนการเรียนรู้ด้านการต่อต้านการคอร์รัปชันที่ไม่ได้ถูกจำกัดอยู่แค่ในห้องเรียน และสามารถกระตุ้นให้นักเรียนวิเคราะห์สาเหตุและผลกระทบของปัญหาการคอร์รัปชันได้ด้วยตัวเอง ผ่านการลงมือปฏิบัติจะช่วยให้เกิดการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง เพื่อประยุกต์ความรู้ไปใช้กับการต่อต้านการคอร์รัปชันในประเด็นต่าง ๆ ได้อย่างสอดรับกับสถานการณ์ปัจจุบัน

สำหรับประเทศไทย กระบวนการเรียนรู้ด้านการต่อต้านคอร์รัปชันโดยส่วนใหญ่ จะเป็นการมุ่งเน้นไปที่การเรียนรู้ในห้องเรียนตามหลักสูตรเป็นหลัก โดยมีจุดเน้นสำคัญในการเชื่อมโยงเนื้อหาการเรียนรู้เข้ากับการปลูกฝังผู้เรียนให้เป็นคนดี มีศีลธรรม และมีจริยธรรม รวมถึงมีกิจกรรมที่ปลูกฝังการเรียนรู้เรื่องของการต่อต้านการคอร์รัปชันตามแนวคิดที่เชื่อมโยงกับความซื่อสัตย์สุจริต และการมีจิตสาธารณะ อย่างไรก็ดี การปลูกฝังเรื่องคอร์รัปชันในมิติของสังคมศาสตร์ (Social Science) เพียงมิติเดียว อาจจะไม่สามารถนำไปสู่แนวทางปฏิบัติด้านธรรมาภิบาลอย่างเป็นรูปธรรมในชีวิตประจำวันได้ ทำให้กระบวนการปลูกฝังค่านิยมต่อต้านการคอร์รัปชัน จำเป็นที่จะต้องมีเนื้อหาและการเรียนการสอนที่แตกต่างกันไปตามช่วงวัย เพื่อให้เหมาะสมกับความสนใจและการเรียนรู้ และกระตุ้นให้ผู้เรียนคิดและถกเถียงกัน โดยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ผลกระทบจากการคอร์รัปชันที่เชื่อมโยงกับเรื่องใกล้ตัวและลงมือปฏิบัติ เพื่อให้เห็นความเปลี่ยนแปลงจากการลุกขึ้นมาต่อต้านคอร์รัปชัน ซึ่งจะกลายเป็นการเรียนรู้สำคัญที่ช่วยปลูกฝังค่านิยมต่อต้านการคอร์รัปชันให้กับคนในสังคมที่มีประสิทธิภาพ

กล่าวโดยสรุปแล้ว การมีรูปแบบการเรียนการสอนที่มีความหลากหลาย และมุ่งเน้นให้เกิดการลงมือปฏิบัติของนักเรียน เพื่อเชื่อมโยงปัญหาการคอร์รัปชันให้เป็นเรื่องใกล้ตัว รวมถึงการสร้างความร่วมมือกับภาครัฐ หรือภาคประชาสังคมในการสนับสนุนให้นักเรียนได้ทดลองใช้เครื่องมือต่อต้านการคอร์รัปชันควบคู่ไปกับการเรียนในห้องเรียน เพื่อให้การเรียนการสอนมีความครอบคลุมทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ และเกิดการบูรณาการความร่วมมือของหลักสูตรและกิจกรรมต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ เพื่อนำมาเป็นสื่อการสอนที่ช่วยเสริมสร้างศักยภาพของผู้เรียน ซึ่งจะเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้กระบวนการปลูกฝังค่านิยมในการต่อต้านคอร์รัปชันเกิดขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ และสร้างสังคมที่ประชาชนร่วมมือกันในการต่อต้านคอร์รัปชันอย่างยั่งยืน