โมเดลทางทฤษฏีเชื่อมโยงดัชนี ITA ในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐและความคิดที่จะออกมาแจ้งเบาะแสการทุจริตในภาครัฐ

ในปัจจุบันการทุจริตคอร์รัปชันมีความซับซ้อนแยบยลมากยิ่งขึ้นและเป็นการยากที่จะตรวจสอบ จากแนวทางที่หลายประเทศนำมาใช้เพื่อแก้ไขปัญหา พบว่า การแจ้งเบาะแสเป็นกลไกสําคัญอย่างหนึ่งที่จะช่วยให้การต่อต้านคอร์รัปชันสามารถดำเนินไปได้อย่างมีประสิทธิผล แต่กลับพบว่างานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยลักษณะองค์กรที่ส่งผลต่อความคิดของบุคคลที่จะออกมาแจ้งเบาะแสในปัจจุบันมีการค่อนข้างน้อย

จึงเป็นที่มาของวัตถุประสงค์ในการศึกษาครั้งนี้ คือ

1. เพื่อศึกษาอิทธิพลของจริยธรรมขององค์กร (Organizational integrity) ที่มีต่อความคิดของบุคคลที่จะออกมาแจ้งเบาะแสทั้งภายในและภายนอกขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทย
2. เพื่อศึกษากระบวนการทางจิตวิทยาที่สามารถอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างจริยธรรมองค์กรและความคิดของบุคคลที่จะออกมาแจ้งเบาะแสในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทย โดยใช้คะแนนการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment หรือ ITA เป็นตัวแทนระดับจริยธรรมขององค์กร
3. เพื่อศึกษาเชิงคุณภาพในด้านความสัมพันธ์ระหว่างคะแนน ITA และสถานการณ์การแจ้งเบาะแสขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

ผลการศึกษาจากสำรวจความคิดเห็นพนักงานส่วนตำบล 365 ราย จากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อบต.) 40 แห่ง และนำมาทำการวิเคราะห์สมการโครงสร้างแบบพหุระดับ (MSEM) พบว่า จริยธรรมขององค์กร ซึ่งใช้คะแนน ITA เป็นตัวแทน ส่งผลทางบวกต่อบรรยากาศทางจริยธรรมขององค์กร กล่าวคือเมื่อองค์กรได้รับคะแนนการประเมินที่ดีก็สะท้อนให้เห็นถึงจริยธรรมองค์กรที่ดีเช่นกัน โดยหากองค์กรได้รับคะแนน ITA และมีบรรยากาศทางจริยธรรมที่ดี ก็จะมีผลดีต่อปัจจัยแรงจูงใจในการปฏิบัติงานเพื่อสาธารณะ ปัจจัยความสามารถในการตัดสินใจเชิงจริยธรรม และปัจจัยความรู้สึกปลอดภัยที่จะแสดงความคิดเห็น ซึ่งมีผลทำให้เกิดการแจ้งเบาะแสจากทั้งภายในและภายนอกองค์กร

นอกจากนี้ ในการสัมภาษณ์พนักงาน อบต. จํานวน 20 ราย พบว่า มีความแตกต่างระหว่าง อบต. ที่มีคะแนน ITA ในระดับสูงและต่ำ ซึ่งพนักงานใน  อบต. ที่มีคะแนน ITA ระดับต่ำประสบความยากลําบากในการแจ้งเบาะแสการคอร์รัปชันซึ่งมักจะเกิดจากนักการเมืองท้องถิ่น อีกทั้งยังพบปัญหาการไม่มีช่องทางในการแจ้งเบาะแสภายในองค์กร พนักงาน อบต. จึงเลือกที่จะปิดปากเงียบหรือไม่ก็ออกไปแจ้งเบาะแสผ่านช่องทางภายนอก

สรุปประเด็นสำคัญและข้อเสนอของงานวิจัย

• ความปลอดภัยทางจิตใจ (Psychological Safety) มีบทบาทสำคัญต่อความตั้งใจที่จะเปิดโปงการคอร์รัปชัน หรือการแจ้งเบาะแสทั้งในระดับภายในและภายนอกองค์กร ซึ่งเมื่อระดับความปลอดภัยทางจิตใจของพนักงานอยู่ในระดับสูง พนักงานจะรู้สึกว่าข้อกังวลของตนเองจะไม่ถูกมองข้ามโดยผู้มีอำนาจในองค์กร และอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่เป็นรูปธรรมเพิ่มมากขึ้น
• คณะผู้วิจัย ได้จัดทำข้อเสนอแนะ ดังนี้