KRAC Update เล่าข่าวต้านคอร์รัปชัน I 90 คะแนน จาก 100 คะแนนเต็ม !! ยูเครนผ่านการประเมินความโปร่งใสจาก OECD ได้อย่างไร แม้อยู่ในภาวะสงคราม ?

90 คะแนน จาก 100 คะแนนเต็ม !! ยูเครนผ่านการประเมินความโปร่งใสจาก OECD ได้อย่างไร แม้อยู่ในภาวะสงคราม ?

วันที่ 7-9 กรกฎาคม 2025 องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for Economic Co-operation and Development: OECD) ได้เผยผลประเมิน “Istanbul Anti-Corruption Action Plan” หรือแผนปฏิบัติการเพื่อการต่อต้านคอร์รัปชันอีสตันบลูของ “ประเทศยูเครน” ครั้งที่ 5 ซึ่งพบว่าการประเมินครั้งนี้ประเทศยูเครนมีความก้าวหน้าในการต่อต้านคอร์รัปชันอย่างมาก

โดยการประเมินครั้งนี้ครอบคลุม 9 หัวข้อหลัก ซึ่งประเทศยูเครนได้คะแนนสูงกว่า 90 คะแนน จาก 100 คะแนน ใน 3 ด้าน ได้แก่

“ด้านนโยบายต่อต้านคอร์รัปชัน”  ยูเครนจัดทำนโยบายและยุทธศาสตร์โดยอิงจากการวิเคราะห์เชิงลึก พร้อมสร้างระบบประสานงานและติดตามผลแบบทันสมัยที่เปิดให้ประชาชนมีส่วนร่วม และพัฒนาระบบข้อมูลสำหรับติดตามผลอย่างเรียลไทม์

“ด้านระบบคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแส” ความสำเร็จมาจากการเปิดช่องทางการแจ้งเบาะแส และยังมีการจัดตั้งระบบคุ้มครองที่มีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังมีการมอบรางวัลแก่ผู้แจ้งเบาะแสอย่างเป็นทางการครั้งแรก

“ด้านการทำงานของหน่วยงานต่อต้านคอร์รัปชัน” ยูเครนพัฒนาและเพิ่มขีดความสามารถของหน่วยงานต่อต้านคอร์รัปชัน พร้อมปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ในด้านอื่น ๆ ยูเครนได้คะแนนสูงกว่า 70 คะแนน 3 ด้าน ได้แก่ “ด้านความโปร่งใสในการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ” “ด้านผลประโยชน์ทับซ้อนและการเปิดเผยบัญชีทรัพย์สิน” และ “ด้านธรรมาภิบาลในภาคธุรกิจ” ทั้งนี้เป็นผลจากการฟื้นฟูระบบการยื่นบัญชีทรัพย์สินแบบอิเล็กทรอนิกส์ หลังต้องหยุดชั่วคราวจากสถานการณ์สงคราม โดยการนำแนวทางตรวจสอบเชิงความเสี่ยงและระบบตรวจสอบอัตโนมัติมาใช้ รวมถึงการพัฒนาฟังก์ชันช่วยกรอกข้อมูลเพื่อลดความซับซ้อนในการยื่นบัญชีทรัพย์สิน

และอีก 2 ด้าน คือ “ด้านอิสระของระบบตุลาการ” และ “ด้านความเป็นอิสระของระบบอัยการ” แม้ไม่มีการเปิดเผยคะแนนแต่ก็มีการรายงานว่าได้รับการประเมินที่มีคะแนนสูงด้วยเช่นกัน มีเพียง “ด้านความรับผิดชอบและการนำตัวผู้กระทำความผิดคอร์รัปชันเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม” ที่ยูเครนได้คะแนนต่ำกว่าด้านอื่น ๆ

Viktor Pavlushchyk ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันการทุจริตแห่งชาติประจำยูเครน (National Agency on Corruption Prevention: NACP) ได้กล่าวในการรายงานผลครั้งนี้ว่า

“คะแนนประเมินที่สูงจาก OECD เป็นผลจากความทุ่มเทและทำงานอย่างเป็นระบบของทุกหน่วยงานในยูเครน นี่คือหลักฐานชัดเจนว่า แม้อยู่ในภาวะสงคราม ประเทศของเรายังสามารถขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างที่แท้จริงได้ รายงานฉบับนี้ไม่ใช่แค่การรับรองความสำเร็จเท่านั้น แต่ยังเป็นแนวทางสำคัญสำหรับการพัฒนาในระยะต่อไป NACP พร้อมเดินหน้าขับเคลื่อนข้อเสนอแนะจาก OECD อย่างเต็มที่ เพื่อเสริมสร้างระบบต่อต้านคอร์รัปชันของยูเครนให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น”

“เราไม่ได้เพียงแค่ทำตามข้อเสนอแนะในเชิงรูปแบบเท่านั้น แต่เรายังแสดงให้เห็นว่านโยบายต่อต้านคอร์รัปชันในยูเครนสามารถดำเนินการได้อย่างเป็นระบบ วัดผลได้ และมุ่งเน้นผลลัพธ์อย่างแท้จริง รายงานฉบับนี้ถือเป็นแผนที่นำทางที่กำหนดมาตรฐานสำหรับการพัฒนาไปสู่ระดับประเทศสมาชิก OECD และยังเป็นองค์ประกอบสำคัญในการเดินหน้าสู่กระบวนการบูรณาการกับยุโรป”

การประเมินของ OECD ในครั้งนี้มีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อการสร้างความเชื่อมั่นในระดับนานาชาติให้กับยูเครน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่ประเทศกำลังเผชิญความท้าทายจากสงครามและต้องการการสนับสนุนจากภาคีระหว่างประเทศ

คะแนนประเมินที่ยูเครนได้รับจาก OECD ถือเป็นหลักฐานยืนยันว่าการปฏิรูปด้านคอร์รัปชันของประเทศกำลังเดินไปในทิศทางที่ถูกต้อง สะท้อนให้เห็นถึงความโปร่งใส ความมีส่วนร่วมของประชาชน และความมุ่งมั่นในการยกระดับมาตรฐานให้ทัดเทียมประเทศสมาชิก OECD และเตรียมพร้อมสำหรับกระบวนการเข้าเป็นสมาชิกสหภาพยุโรป

สำหรับประเทศไทย แม้ปัจจุบันจะยังไม่ได้เข้าร่วมกระบวนการประเมินของ OECD ในกรอบ Istanbul Anti-Corruption Action Plan แต่ก็ยังมีเครื่องมือการประเมินที่ใกล้เคียงกัน เช่น ดัชนีภาพลักษณ์คอร์รัปชัน (Corruption Perceptions Index หรือ CPI) ที่จัดทำโดย Transparency International

ซึ่งประเทศไทยสามารถนำบทเรียนจากกรณียูเครนมาเป็นแนวทาง โดยเฉพาะการแสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าอย่างเป็นรูปธรรม การเปิดเผยผลการประเมินอย่างโปร่งใส และการยอมรับจุดอ่อนเพื่อนำไปพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้ไทยได้รับความไว้วางใจจากนักลงทุนและประชาคมโลก ตลอดจนเพิ่มศักยภาพในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและพัฒนาสังคมในระยะยาว