บทความวิจัย : กระบวนการทุจริตในวงการพระพุทธศาสนา

การศึกษาสาเหตุและกระบวนการของการเกิดการทุจริตในวงการพระพุทธศาสนา และเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหา

การวิจัยนี้ได้ทำการศึกษาสาเหตุการทุจริตเกิดขึ้นในวงการพระพุทธศาสนา และกระบวนการขั้นตอนดำเนินการทุจริตในวงการพระพุทธศาสนา เนื่องจากปัญหาในเรื่องวิกฤตศรัทธาของพระภิกษุสงฆ์ที่เพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง การใช้งบไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง กลายเป็นกรณีพิพาทระหว่างรัฐกับศาสนา กลายเป็นประเด็นถกเถียงและยังหาบทสรุปร่วมกันไม่ได้ จนเป็นปัญหาไปทั่วประเทศต่อการบริหารเงินวัด เงินพระศาสนา รวมไปถึงเงินผลประโยชน์ประเภทต่าง ๆ  

การวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกเป็นรายบุคคล โดยมีผู้ให้ข้อมูลดังนี้ 

1) ภาครัฐ ได้แก่ ผู้บริหารสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ผู้บริหารกองธรรมสนามหลวง ผู้บริหารกองบาลีสนามหลวง ผู้บริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนธรรมบาลี ในเขตกรุงเทพมหานคร ผู้บริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษากลุ่มที่ 1 และกลุ่มที่ 10 จำนวน 30 คน

 2) ภาคประชาชนและภาคเอกชน ได้แก่ ผู้สื่อข่าว ผู้นำชุมชน ปราชญ์ชาวบ้าน และประชาชนที่เกี่ยวข้องภายในกลุ่มโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษากลุ่มที่ 1 และกลุ่มที่ 10 จำนวน 15 คน  

3) นักวิชาการ คณาจารย์/ผู้บริหารมหาวิทยาลัยสงฆ์ จำนวน 5 คน ใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกเป็นรายบุคคล 

ผลการวิจัย พบว่า การทุจริตเกิดขึ้นในวงการพระพุทธศาสนาเป็นการทุจริตแบบระบบอุปถัมภ์ และความสมประโยชน์ โดยสาเหตุที่ทำให้เกิดแรงจูงใจในการทุจริต คือ ความต้องการทางเศรษฐกิจ ตำแหน่งหน้าที่เอื้ออำนวย และมีช่องโอกาส และจากการศึกษากระบวนการขั้นตอนดำเนินการทุจริตในวงการพระพุทธศาสนา พบว่า เกิดจากความบกพร่องในทางปฏิบัติของระเบียบที่เกี่ยวข้องของระบบควบคุมงาน ความบกพร่องของการจัดทำบัญชีและทะเบียนต่าง ๆ ความบกพร่องของการตรวจสอบเงิน และวัดโดยส่วนมากยังไม่มีโครงสร้างในการบริหารการเงินของวัดไว้อย่างเป็นระบบ

หน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ควรกำหนดให้วัดได้มีการจัดทำรายทางการเงินเป็นประจำทุกปี และนำส่งให้สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดเป็นผู้รวบรวม โดยกำหนดให้มีการตรวจสอบโดยผู้สอบบัญชีรับอนุญาตเป็นประจำ