การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างเสรีภาพสื่อมวลชนไทยกับการคอร์รัปชันในสังคมไทย ด้วยวิธีการวิเคราะห์ทางสถิติและการสัมภาษณ์นักวิชาการและนักวิชาชีพสื่อมวลชน
สื่อมวลชนไม่เพียงแต่เป็นช่องทางในการนำเสนอข้อมูลข่าวสารเท่านั้น แต่ยังมีบทบาทในการเป็นเครื่องมือส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนและสนับสนุนกลไกตรวจสอบการคอร์รัปชัน
สอดคล้องกับการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการทําหน้าที่ของสื่อมวลชนกับระดับการคอร์รัปชันในต่างประเทศ พบว่า ยิ่งสื่อมวลชนมีเสรีภาพในการนำเสนอข้อมูลข่าวสารและตรวจสอบ ยิ่งทำให้อัตราคอร์รัปชันลดลง ขณะที่การศึกษาเกี่ยวกับประเด็นดังกล่าวในประเทศไทยยังคงมีปริมาณน้อย ทั้งที่ปัญหาการคอร์รัปชันเป็นปัญหาเร่งด่วนของประเทศไทย
จากสาเหตุดังกล่าว จึงนำมาสู่วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้ คือ
- เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างเสรีภาพสื่อมวลชนไทยกับการคอร์รัปชันในสังคมไทย
- เพื่อศึกษาความสามารถของเสรีภาพสื่อมวลชนไทยในการพยากรณ์การคอร์รัปชันในสังคมไทย
- เพื่อศึกษาความสามารถของเสรีภาพสื่อมวลชนไทยในด้านสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย การเมืองและเศรษฐกิจในการร่วมกันพยากรณ์การคอร์รัปชันในสังคมไทย
- เพื่อศึกษาความคิดเห็นของนักวิชาการและนักวิชาชีพสื่อมวลชนที่มีต่อผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของเสรีภาพสื่อมวลชนไทยและการคอร์รัปชันในสังคมไทย
ผลการศึกษา พบว่า เสรีภาพสื่อมวลชนไทยมีความสัมพันธ์ไปในทิศทางเดียวกับการคอร์รัปชัน กล่าวคือ ยิ่งสื่อมวลชนมีเสรีภาพเพิ่มขึ้น การคอร์รัปชันก็มีมากขึ้น และเมื่อสัมภาษณ์ความเห็นของนักวิชาการและนักวิชาชีพสื่อมวลชนซึ่งส่วนใหญ่มีความเห็นว่าความสัมพันธ์ระหว่างเสรีภาพสื่อมวลชนกับการคอร์รัปชันควรเป็นความสัมพันธ์แปรผกผัน แต่จากผลการศึกษาความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นอาจมีสาเหตุจากการขาดความรับผิดชอบของสื่อมวลชน การขาดศักยภาพในการรายงานข่าว การสืบสวน การเปิดเผยให้เห็นถึงการทุจริตที่ถูกซ่อนไว้และการขาดปัจจัยอื่นที่ช่วยสนับสนุนการทํางานของสื่อ
สรุปประเด็นสำคัญของงานวิจัย
ผลจากการศึกษา พบว่า เสรีภาพสื่อมวลชนมีความสัมพันธ์กับการคอร์รัปชันในสังคมไทยอย่างมีนัยสําคัญ โดยเป็นความสัมพันธ์เชิงบวกระดับปานกลาง สะท้อนให้เห็นว่าเสรีภาพสื่อมวลชนไทยกับการคอร์รัปชันมีความสัมพันธ์กันและเป็นความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกัน
ผลการศึกษา พบว่า ความคิดเห็นของนักวิชาการและนักวิชาชีพสื่อมวลชนส่วนใหญ่เห็นด้วยกับผลวิเคราะห์ความสัมพันธ์ข้างต้น เนื่องจากการขาดความรับผิดชอบของสื่อมวลชน การขาดศักยภาพในการรายงานข่าวสืบสวน การเปิดเผยให้เห็นถึงการทุจริตคอร์รัปชัน และการขาดปัจจัยอื่นที่ช่วยสนับสนุนในการทําหน้าที่สื่อจึงเป็นสาเหตุให้เสรีภาพสื่อมวลชนไทยกับการคอร์รัปชันมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกัน
สรุปข้อเสนอแนะจากงานวิจัย
จากผลการวิเคราะห์ พบว่า เสรีภาพสื่อมวลชนไทยสามารถอธิบายความผันแปรของตัวแปรการคอร์รัปชันได้ร้อยละ 35.9 แสดงให้เห็นว่าอาจมีตัวแปรอื่นที่เกี่ยวข้อง ซึ่งยังไม่ได้นำมาใส่ไว้ในแบบจำลอง ดังนั้น ผู้วิจัยจึงควรทบทวนวรรณกรรมเพื่อหาตัวแปรที่เกี่ยวข้องดังกล่าวเพื่อให้การศึกษามีความครอบคลุมและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
จากผลทดสอบความสัมพันธ์ของตัวแปรอิสระ ได้แก่ สภาพแวดล้อมทางกฎหมาย การเมืองและเศรษฐกิจพบว่าตัวแปรมีความสัมพันธ์กันสูงจนเกิดปัญหาในการวิเคราะห์ ทำให้ต้องตัดตัวแปรดังกล่าวออก ทั้งนี้ อาจเกิดจากการศึกษาอิทธิพลของทั้งสามตัวแปรข้างต้นที่มีต่อเสรีภาพสื่อมวลชนไทยโดย Freedom House ที่มีข้อมูลเพียง 16 กรณีเท่านั้น ซึ่งอาจเป็นจํานวนน้อยเกินไป ดังนั้น การศึกษาครั้งต่อไปผู้วิจัยอาจพิจารณาใช้ข้อมูลส่วนนี้จากแหล่งทุติยภูมิอื่นที่น่าเชื่อถือและมีจํานวนเพียงพอต่อการวิเคราะห์หรืออาจใช้ข้อมูลปฐมภูมิ
จากการศึกษาที่พบว่าเสรีภาพสื่อมวลชนมีความสัมพันธ์เชิงบวกต่อการคอร์รัปชันในสังคมไทย อาจสื่อความได้ว่า เสรีภาพของสื่อมวลชนไทยอาจจะถูกถูกควบคุมโดยอิทธิพลของปัจจัยบางอย่าง ทำให้ไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยเหตุนี้ การศึกษาครั้งต่อไปจึงควรค้นหาปัจจัยเหล่านี้และหาแนวทางแก้ไขเพื่อให้สื่อมวลชนไทยสามารถทําหน้าที่เป็นสุนัขเฝ้าบ้านให้กับสังคมไทยได้อย่างแท้จริงต่อไป
การศึกษาครั้งต่อไปควรทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างการรายงานข่าวของสื่อมวลชนเกี่ยวกับคําพิพากษาของศาลที่ตัดสินลงโทษจําคุกผู้ที่ทําการทุจริตในหน่วยงานภาครัฐว่าสามารถส่งผลให้บุคลากรที่ยังปฏิบัติหน้าที่ในภาครัฐและมีโอกาสทุจริตนั้นเกิดความเกรงกลัวต่อการลงโทษดังกล่าว หรือมีแนวโน้มที่จะปฏิบัติหน้าที่บนพื้นฐานของความสุจริตโปร่งใสเพิ่มมากขึ้นหรือไม่ หากความสัมพันธ์นี้มีนัยสําคัญทางสถิติก็จะเป็นหลักฐานที่บ่งชี้ถึงอิทธิพลในการเป็นสุนัขเฝ้าบ้านของสื่อมวลชน
จากผลการวิเคราะห์ที่พบว่า เสรีภาพสื่อมวลชนไทยและการคอร์รัปชันมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกัน อาจสื่อได้ว่าเป็นปัญหาที่เกิดจากสื่อมวลชนเอง ดังนั้น สื่อมวลชนไทยจึงควรตระหนักถึงความสําคัญของเสรีภาพที่ได้รับนี้และต้องใช้เสรีภาพที่มีดังกล่าวทําหน้าที่เป็นสุนัขเฝ้าบ้านอย่างรับผิดชอบโดยไม่ลังเลที่จะปกป้องผลประโยชน์ของส่วนรวม
วัชระ จิรฐิติกาลกิจ. (2564). อิทธิพลของเสรีภาพสื่อมวลชนต่อการคอร์รัปชันในสังคมไทย. มหาวิทยาลัยศิลปากร:นนทบุรี.
วัชระ จิรฐิติกาลกิจ
หัวข้อ
โครงการวิจัยและประสานงานเพื่อสังคมไทยไร้คอร์รัปชัน
เพื่อออกแบบงานวิจัยสำหรับแก้ไขปัญหาคอร์รัปชันบนฐานการมีส่วนร่วมของประชาชนและภาคส่วนต่าง ๆ รวมถึงพัฒนาระบบและเครื่องมือใหม่ในการป้องกันและลดคอร์รัปชันในระดับพื้นที่
โครงการวิจัยเพื่อสังคมไทยไร้คอร์รัปชัน ระยะที่ 2
จัดทำข้อเสนอการมีส่วนร่วมของประชาชนเพื่อต่อต้านการคอร์รัปชัน โดยเน้นแนวทางการวิจัยเพื่อทำความเข้าใจปัญหาคอร์รัปชันจากมุมมองของประชาชน ด้วยกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (PAR) และกระบวนการ Design Thinking เต็มรูปแบบ
โครงการวิจัยพัฒนาฐานข้อมูลองค์ความรู้ด้านธรรมาภิบาล (Phase 2)
การศึกษาเพื่อสร้างตัวชี้วัดสำหรับการประเมินและติดตามการนำหลักธรรมาภิบาลไปใช้ในการบริหารจัดการขององค์กรในประเทศไทย พบว่า มีความเหมาะสมในการนำไปใช้ในระดับมาก และยังสามารถปรับปรุงดัชนีชี้วัดบางตัวเพื่อให้สอดคล้องการทำงานของแต่ละหน่วยงานได้
