KRAC Hot News I เมื่อปัญหาคอร์รัปชันกัดกร่อนสิทธิมนุษยชน

เมื่อปัญหาคอร์รัปชันกัดกร่อนสิทธิมนุษยชน

 
การคุยเรื่องคอร์รัปชันในภูมิภาคอาเซียนมักถูกวางไว้ในกรอบ “กฎหมายและการบังคับใช้” แต่จริง ๆ มันสามารถขยับมุมมองไปไกลกว่านั้น ผ่านมุมมองที่ว่าคอร์รัปชันไม่ใช่เพียงความผิดทางอาญาหรือความบกพร่องเชิงธรรมาภิบาล หากยังเป็นปัจจัยที่กัดกร่อนความสามารถของรัฐในการ “เคารพ คุ้มครอง และทำให้สิทธิมนุษยชนเกิดขึ้นจริง” ในทุกมิติด้วย
 
เราอาจกล่าวได้ว่า “สิทธิมนุษยชน” และ “การต่อต้านคอร์รัปชัน” เป็นแรงขับที่เกื้อหนุนกัน นี่คือสิ่งที่ Arnaud Chaltin จากสำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ ได้กล่าวถึงในการบรรยายพิเศษในงาน UNODC International Human Rights Day Workshop 2025 ในวันที่ 8 ธันวาคม ที่ผ่านมา
 
เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะปัญหาคอร์รัปชันแทรกอยู่ในระบบบริการสาธารณะ กระบวนการยุติธรรม ตลาดธุรกิจ ไปจนถึงพื้นที่สาธารณะของเสรีภาพในการพูดและการเข้าถึงข้อมูล นั่นส่งผลให้มันมีผลกระทบโดยตรงต่อสิทธิขั้นพื้นฐานของพวกเราทุกคน
 
ทั้งนี้เขากล่าวเพิ่มเติมว่าจากการศึกษาและปรึกษาหารือจากหลากหลายภาคส่วน ประเด็นที่ได้รับการพูดคุยมากที่สุดเกี่ยวกับความเชื่อมโยงระหว่างสิทธิมนุษยชนกับการต่อต้านคอร์รัปชันคือ
  1. การคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแส พยาน และนักปกป้องสิทธิมนุษยชน
  2. เสรีภาพในการแสดงออกและสิทธิในการเข้าถึงข้อมูล
  3. ความซื่อสัตย์เที่ยงธรรมของตุลาการ
  4. ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน
  5. ธรรมาภิบาลที่ดี 
  6. ความเชื่อมโยงระหว่างคอร์รัปชันกับโทษประหารชีวิต
Arnaud ยังชี้ให้เราเห็นเพิ่มเติมว่าวันนี้ผลกระทบที่ร้ายแรงที่สุดของคอร์รัปชันคือ การทำลายสถาบันรัฐและความชอบธรรมของกระบวนการต่าง ๆ จนกระทบหลักนิติธรรม และท้ายที่สุดบ่อนทำลายตัวรัฐเอง ที่สำคัญคอร์รัปชันยังทำให้งบประมาณสาธารณะที่ควรใช้เพื่อสุขภาพ ที่อยู่อาศัย การศึกษา และบริการจำเป็นอื่น ๆ “เกิดปัญหา และกระทบความสามารถของรัฐในการทำตามพันธกรณีขั้นต่ำด้านสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
 
ที่น่าสนใจกว่านั้นคือ แม้คอร์รัปชันกระทบทุกคน แต่มันกระทบหนักเป็นพิเศษต่อกลุ่มเปราะบางและกลุ่มคนชายขอบ เพราะความเหลื่อมล้ำและการเลือกปฏิบัติที่ทับซ้อนทำให้ผู้หญิง เด็ก แรงงานข้ามชาติ คนพิการ และคนยากจนพึ่งพาบริการรัฐมากกว่า ขณะเดียวกันกลับมีทางเลือกน้อยกว่าในการหาบริการเอกชนทดแทน
 
ทั้งนี้อาจกล่าวได้ว่าการแก้ไขปัญหาคอร์รัปชันต้องทำไปพร้อม ๆ กับการสนับสนุนเรื่องสิทธิมนุษยชน โดยรัฐต่าง ๆ ควรต้องออกแบบมาตรการต่อต้านคอร์รัปชันให้สอดคล้องกับพันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนและยึดผู้เสียหายเป็นศูนย์กลางมากขึ้น ควบคู่กับการสืบสวนและทำความเข้าใจผลกระทบของคอร์รัปชันต่อสิทธิ
 
ควบคู่กับการสืบสวนและทำความเข้าใจผลกระทบของคอร์รัปชันต่อสิทธิ ทั้งยังต้องเน้นการป้องกัน การบริหารกระบวนการยุติธรรมอย่างมีประสิทธิภาพ และการเยียวยาผู้เสียหายจากการละเมิดสิทธิที่เกิดจากความผิดเกี่ยวกับคอร์รัปชันหรือจาก “การตอบสนอง” ต่อคอร์รัปชันที่ทำให้สิทธิถูกละเมิดซ้ำ ๆ
 
รวมถึงต้องเร่งยกประเด็นความสุจริตของกระบวนการยุติธรรมเป็นวาระสำคัญ โดยเฉพาะเรื่องความเป็นอิสระของตุลาการ การสร้างความเชื่อมั่นและการเข้าถึงความยุติธรรม การรับมือภัยคุกคามใหม่ การใช้ Digital Transformation และการส่งเสริมความยุติธรรมแบบเปิด เป็นต้น
 
วันนี้ความท้าทายด้านคอร์รัปชันกำลังขยายผลกระทบมาสู่ประเด็นด้านสิทธิมนุษยชนมากยิ่งขึ้น พรมแดนทางความรู้และนโยบายของทั้งสองประเด็นจึงต้องขยับเข้ามาให้ใกล้ขึ้นตามไปด้วย เพราะผลลัพธ์และผลกระทบของเรื่องหนึ่งส่งผลโดยตรงต่ออีกประเด็น
 

ประเทศไทยเราเองมีประเด็นปัญหาความท้าทายทั้งสองเรื่องที่เพิ่มมากยิ่งขึ้น ฉะนั้นการมองการทำงานด้านการต่อต้านคอร์รัปชันและการส่งเสริมสิทธิมนุษยชนในมุมมองเดียวกัน อาจช่วยให้การแก้ไขปัญหาทั้งสองเรื่องมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

 

หน่วยงานภาครัฐของไทยอาจต้องบูรณาการการทำงานร่วมกันมากขึ้น ในขณะเดียวกันต้องเร่งยกเครื่องกฎหมายและระเบียบที่ไม่ทันสมัย เพื่อให้การทำงานเกิดประสิทธิผลมากยิ่งขึ้นในอนาคต

ปีที่แต่ง (พ.ศ.)
2568
ผู้แต่ง

ศุภวิชญ์ แก้วคูนอก

หน่วยงานสนับสนุน
05_โลโก้ KRAC
โลโก้คณะเศรษฐศาสตร์ (ภาษาไทย)

หัวข้อ
Related Content

KRAC คัดสรร เล่างานวิจัยไทย | คอร์รัปชันในอุตสาหกรรมประมงไทย : ปัญหาที่กระทบเศรษฐกิจ สิทธิมนุษยชน และภาพลักษณ์ประเทศ

จะแก้อย่างไรถ้าอุตสาหกรรมประมงไทยคอร์รัปชัน ? ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมประมงระดับโลกของไทยอีกด้วย โดย KRAC สรุปมาให้เเล้วจากงานวิจัยเรื่อง “การศึกษาวิเคราะห์การทุจริตคอร์รัปชันขบวนการเครือข่ายนายหน้าแรงงานข้ามชาติเมียนมาในอุตสาหกรรมประมงต่อเนื่องของประเทศไทย” (2562)

KRAC Insights I How We Define Corruption: นิยามจากฐานรากผ่านเสียงของผู้แบกรับผลคอร์รัปชัน

KRAC ชวนอ่านสรุปเวทีเปิดตัวรายงาน How We Define Corruption โดย มูลนิธิศักยภาพชุมชนx HAND x KRAC x สถาบันสัญญาธรรมศักดิ์เพื่อประชาธิปไตย ถอด “นิยามคอร์รัปชันจากฐานราก” ผ่าน 6 ประชากรกลุ่มชายขอบ พร้อมเวทีแลกเปลี่ยนมุมมองคอร์รัปชันในมิติการเมืองและ ผลกระทบต่อชีวิตประชาชน

KRAC Insight | ทุจริตกัดกินความยั่งยืน

“เราจินตนาการถึงโลกที่ทุกคนมีโอกาสที่เท่าเทียมกันในการบรรลุศักยภาพของมนุษย์ โลกที่ยุติธรรม เท่าเทียม เปิดกว้าง และครอบคลุมความต้องการของกลุ่มคนที่เปราะบางที่สุด” แต่ผลการสำรวจสถานะความคืบหน้าจากหลายองค์กรกลับส่งสัญญาณว่า โลกของเรายังห่างไกลจากหนทางที่จะบรรลุความสำเร็จที่ตั้งไว้ อีกทั้งยังมีความเสี่ยงเพิ่มมากขึ้นเป็นเท่าตัวเพราะโลกยังเผชิญกับปัญหาคอร์รัปชัน

You might also like...

KRAC Extract | การต่อต้านคอร์รัปชันและสิทธิมนุษยชน: เงื่อนไขที่ขาดไม่ได้ของการพัฒนา

KRAC Extract ชวนสำรวจความเชื่อมโยงระหว่างการต่อต้านคอร์รัปชันกับสิทธิมนุษยชน ผ่านรายงานที่ชี้ว่าคอร์รัปชันบ่อนทำลายศักดิ์ศรี ความยุติธรรม และการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคม