แนวทางการพัฒนาระบบตรวจสอบภายในกับธรรมาภิบาลในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีศึกษาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ 8 จังหวัด ภาคเหนือ เชียงราย เชียงใหม่ พะเยา แพร่ น่าน ลำพูน ลำปาง แม่ฮ่องสอน

งานวิจัยนี้ มุ่งศึกษาระบบตรวจสอบภายใน กับ ธรรมภิบาลในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีศึกษา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ภาคเหนือ 8 จังหวัด ได้เเก่ เชียงราย เชียงใหม่ พะเยา แพร่ น่าน ลำพูน ลำปาง แม่ฮ่องสอน เพื่อวิเคราะห์หาแนวทางการพัฒนาระบบการตรวจสอบภายในของผู้ตรวจสอบภายใน ให้สามารถสนับสนุนการบริหารราชการขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ

โดยทำการศึกษาใน 5 ประเด็นหลัก ได้แก่ (1) การรับรู้ต่อระบบการตรวจสอบภายในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (2) ความเข้าใจของผู้ตรวจสอบภายในต่อภาระหน้าที่ (3) ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อความมีประสิทธิผลของระบบตรวจสอบภายใน (4) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างระบบตรวจสอบภายใน และ (5) วิเคราะห์หาแนวทางการพัฒนาระบบตรวจสอบภายในของผู้ตรวจสอบภายใน ให้สามารถสนับสนุนการบริหารราชการขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้บรรลุเป้าหมายและมีประสิทธิภาพเหมาะสมกับการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

สรุปประเด็นจากงานวิจัย

• ผลการศึกษา สามารถวิเคราะห์ปัญหาด้านการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สรุปได้ ดังนี้ (1) ปัญหาด้านโครงสร้างของระบบควบคุมภายใน (Internal Control System) (2) ปัญหาด้านทัศนคติของผู้บริหารต่องานตรวจสอบภายใน ว่าเป็นการจับผิด ไม่ใช่การสอบทานความถูกต้องของการดำเนินงาน (3) ปัญหาด้านความเชื่อถือและทัศนคติของเจ้าหน้าที่ตรวจสอบภายใน ต่อการดำเนินการตรวจสอบ ว่าไม่ได้เกิดคุณค่าเพิ่มให้แก่องค์กร (4) ปัญหาด้านการขาดองค์ความรู้และประสบการณ์เฉพาะด้านของผู้ตรวจสอบภายใน ทำให้การตรวจสอบไม่ สามารถทำได้ลึกซึ้งตามการปฏิบัติของแต่ละวิชาชีพ (5) ปัญหาด้านการจัดอบรมบุคลากรด้านการตรวจสอบภายในที่มีน้อยครั้ง จนไม่เพียงพอต่อการพัฒนาความรู้ความสามารถในการตรวจสอบ และ (6) ปัญหาด้านการขาดความเป็นอิสระในการปฏิบัติงาน และการตรวจสอบภายในของเจ้าหน้าที่ด้วยกันเอง
• ผลจากการระดมความคิดเห็นโดยการจัดสนทนากลุ่ม (Focus Group) ร่วมกับเจ้าหน้าที่ตรวจสอบภายในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และตัวแทนสำนักงานท้องถิ่นจังหวัด ร่วมกันเสนอแนวทางการพัฒนาระบบการตรวจสอบภายใน 2 รูปแบบ สรุปได้ ดังนี้ หนึ่ง ควรมีการย้ายสังกัดหน่วยตรวจสอบภายในจากสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้ไปสังกัดกลุ่มงานการเงิน บัญชี และการตรวจสอบของสำนักงานท้องถิ่นส่วนจังหวัดแทน และสอง เสนอให้หน่วยตรวจสอบภายในเป็นหน่วยงานสังกัดขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และให้มีการยกฐานะให้หน่วยตรวจสอบภายใน มีลักษณะเทียบกับกอง หรือส่วนงานในองคก์รปกครองส่วนท้องถิ่น
• ผลจากการวิจัย เสนอให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการตรวจสอบภายในขององค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาล และองค์การบริหารส่วนตำบล ซึ่งคณะกรรมการตรวจสอบภายใน ต้องประกอบด้วยตัวแทนภาคประชาชนเป็นกรรมการเสียงส่วนใหญ่ และกำหนดให้มีวาระในการประชุมของคณะกรรมการตรวจสอบภายในอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยปีละ 6 ครั้ง รวมถึงกำหนดให้คณะกรรมการตรวจสอบภายใน จัดทำรายงานประจำงวด (ไตรมาสและรายปี) ส่งให้ฝ่ายบริหารท้องถิ่น เเละจัดทำเอกสารเผยแพร่ หรือจัดเวทีประชุมให้แก่ชุมชนด้วย