KRAC Hot News I การท่องเที่ยวไทยสูญเสียอะไรให้กับการคอร์รัปชัน?

“เทศกาลสงกรานต์” ถือเป็นช่วงที่คนไทยนิยมไปเที่ยวพักผ่อน หรือบ้างก็เดินทางกลับต่างจังหวัดเพื่อกลับไปหาครอบครัว ในช่วงเวลาแห่งการเดินทางเช่นนี้ KRAC จึงขอถือโอกาสนี้มาเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับการท่องเที่ยวในแง่มุมที่หลายคนอาจมองข้ามไป นั่นก็คือ “การคอร์รัปชัน” ที่มีผลกระทบต่อการท่องเที่ยว

จนทำให้อาจลืมนึกถึงประเด็นสำคัญที่คอยกัดกินศักยภาพในการดึงดูดนักท่องเที่ยวหรือการสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวของประเทศไทยอย่างการคอร์รัปชัน ซึ่งอาจมาในรูปแบบของการคอร์รัปชันจากผู้ประกอบการขนาดเล็กอย่างการโกงค่าโดยสารของพนักงานขับรถรับจ้างหรือรถแท็กซี่ การขายสินค้าและบริการเกินราคาที่เหมาะสมเมื่อเห็นว่าผู้ซื้อเป็นนักท่องเที่ยวต่างชาติ

หรือการคอร์รัปชันของนักธุรกิจต่างชาติที่ต้องการมาลงทุนในธุรกิจการท่องเที่ยวในประเทศไทย ซึ่งปัจจุบันกฎหมายยังไม่มีการอนุญาตให้สามารถดำเนินการได้ ทำให้เกิดการทำธุรกิจของต่างชาติโดยใช้วิธีตัวแทนอําพราง (Nominee) เช่น การทำกิจการด้านโรงแรม/ที่พักโดยใช้ชื่อของคนไทยในการจดทะเบียน แต่ผู้รับผลประโยชน์จริงคือนักธุรกิจต่างชาติ

หรือการทำธุรกิจนำเที่ยวที่จะพานักท่องเที่ยวไปยังร้านค้าและบริการที่มีความตกลงผลประโยชน์ร่วมกัน ซึ่งโดยมากมักเป็นธุรกิจที่ดำเนินการโดยใช้ตัวแทนเหมือนกัน ทำให้ขาดรายได้ที่เข้ามาหมุนเวียนในเศรษฐกิจจริง

ทั้ง ๆ ที่การทำธุรกิจดังกล่าวได้ใช้ทรัพยากรด้านการท่องเที่ยวของไทยเป็นฐานในการดำเนินการ โดยหากปล่อยให้เหตุการณ์ดังกล่าวดำเนินต่อไป ย่อมส่งผลต่อธุรกิจของคนไทยในพื้นที่และอาจก่อให้เกิดการเลิกกิจการได้ ดังข่าวที่หลาย ๆ ท่านอาจเคยได้รับรู้ผ่านทางโทรทัศน์และทางออนไลน์

โดยผลกระทบของการคอร์รัปชันต่อการท่องเที่ยวดังที่กล่าวมาข้างต้นไม่ใช่เพียงแค่การคาดการณ์ที่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์ แต่พบว่ามีงานศึกษาที่เกี่ยวข้องซึ่งสามารถแสดงถึงผลเสียที่ของการคอร์รัปชันไว้อย่างชัดเจน

ดังตัวอย่างงานศึกษาของ Maria, K., Ioanna, S., & Salomi, D. (2022) ที่ได้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการคอร์รัปชันและความต้องการท่องเที่ยว โดยใช้ข้อมูลตั้งแต่ปี 2544 – 2561 จาก 83 ประเทศมาวิเคราะห์ ผลการศึกษานี้พบว่าสถานการณ์คอร์รัปชันในระดับประเทศส่งผลอย่างมากต่อความต้องการท่องเที่ยว งานวิจัยนี้ยังชี้อีกว่าระดับคอร์รัปชันที่สูงจะส่งผลเสียต่อความต้องการท่องเที่ยว (1)

และงานศึกษาของ Chulaphan, W. และ Barahona Caceres, J. (2021) ที่พบว่า หากประเทศไทยมีระดับคอรร์รัปชันสูงกว่าประเทศต้นทางของนักท่องเที่ยว จะส่งผลให้จำนวนนักท่องเที่ยวจากประเทศนั้นลดลง และยิ่งมีระยะห่างของระดับการคอร์รัปชันมากขึ้นเท่าไหร่ ก็ยิ่งส่งผลทำให้จำนวนนักท่องเที่ยวจากประเทศนั้นลดลงมากขึ้นตามไปด้วย (2)

นอกจากงานศึกษาที่ได้กล่าวถึงผลกระทบของการคอร์รัปชันในด้านความต้องการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยว ซึ่งถือเป็นการศึกษาในมุมของอุปสงค์แล้ว ยังมีงานศึกษาของ ปุ่น วิชชุไตรภพ และคณะ (2561) ที่ได้ทำการศึกษาผลกระทบจากมุมของอุปทานในการท่องเที่ยว (3)

งานศึกษานี้พบว่า การคอร์รัปชันที่เกิดขึ้นในการทำธุรกิจด้านการท่องเที่ยวของชาวต่างชาติส่งผลกระทบต่อการทำธุรกิจของคนไทยให้ได้รับผลตอบแทนที่ลดต่ำลง หรืออาจต้องเลิกกิจการเนื่องจากความสามารถในการเข้าถึงกลุ่มลูกค้าที่น้อยกว่าธุรกิจของต่างชาติที่มีการรับลูกค้ามาจากประเทศต้นทาง และทำให้เกิดการกดราคาค่าบริการเมื่อธุรกิจของคนไทยต้องดำเนินการร่วมกับต่างชาติ

ปัญหาที่เกิดขึ้นย่อมนำไปสู่การจัดเก็บภาษีได้อย่างไม่เต็มเม็ดเต็มหน่วยเนื่องจากการทำธุรกิจแบบตัวแทนอำพราง ทั้งที่คนต่างชาติเหล่านั้นมาใช้ทรัพยากรของประเทศไทยในการแสวงหารายได้ และในระยะยาวอาจมีผลกระทบต่อเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในด้านการท่องเที่ยวเนื่องจากการขาดความสามารถในการแข่งขันของธุรกิจที่ดำเนินการโดยคนไทยซึ่งนำไปสู่การเลิกกิจการ

จากงานศึกษาผลกระทบของการคอร์รัปชันต่อการท่องเที่ยวจากทั้งฝั่งอุปสงค์และอุปทาน แสดงให้เห็นถึงผลเสียของการคอร์รัปชันที่เกิดขึ้นต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ซึ่งถือเป็นหนึ่งในภาคเศรษฐกิจสำคัญที่มีบทบาทในการนำรายได้เข้าสู่ประเทศของไทย ดังนั้น ถึงเวลาแล้วที่เราควรให้ความสำคัญและร่วมมือกันเพื่อให้เกิดการแก้ไขคอร์รัปชันในภาคการท่องเที่ยวที่เกิดขึ้น เพื่อให้การท่องเที่ยวไทยยังสามารถเป็นแหล่งรายได้ที่มั่นคงของคนไทยต่อไปในอนาคต

ทั้งนี้ ในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวต้องอาศัยการดำเนินการที่จริงจังของภาครัฐผ่านการมีกระบวนการที่ชัดเจนเพื่อตรวจสอบ ติดตาม และลงโทษผู้กระทำความผิด รวมถึงการสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชนผ่านการแจ้งเบาะแส เมื่อพบว่ามีธุรกิจในพื้นที่มีพฤติกรรมเป็นธุรกิจนอมินีของต่างชาติ หรือพบการโกงราคาสินค้าและบริการ เพื่อให้ภาครัฐสามารถเข้าถึงข้อมูลการคอร์รัปชันที่เกิดขึ้นจริงได้อย่างครอบคลุมมากขึ้น