“ธรรมาภิบาลในสามเหลี่ยมทองคำ” วิเคราะห์แนวทางการบริหารราชการของประเทศเพื่อนบ้าน เพื่อพัฒนาระบบราชการไทย เสริมสร้างความร่วมมือชายแดน และรักษาเสถียรภาพภูมิภาคอย่างยั่งยืน
การศึกษาวิเคราะห์การใช้หลักธรรมาภิบาลในการบริหารราชการของกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ เพื่อส่งเสริมแนวทางการบริหารที่โปร่งใสและเป็นธรรมในประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้าน
ผลการศึกษานี้จะเป็นประโยชน์ในการพัฒนาระบบราชการให้ตอบสนองต่อประโยชน์ของประเทศและประชาชน สนับสนุนการเสริมสร้างศักยภาพในการปกป้องอธิปไตยและความมั่นคงของชาติ รวมถึงส่งเสริมสันติภาพและความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้าน ทั้งในระดับรัฐบาลและกองทัพ เพื่อรักษาผลประโยชน์ของชาติ เสริมสร้างความไว้วางใจ และพัฒนากลไกความร่วมมือชายแดน ตลอดจนสนับสนุนเสถียรภาพของภูมิภาคและการจัดการปัญหาผู้หลบหนีเข้าเมืองอย่างเป็นระบบ
จากสาเหตุดังกล่าวจึงนำมาสู่วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้ คือ
- เพื่อศึกษาสภาพทั่วไปของการบริหารราชการของกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ
- เพื่อวิเคราะห์การใช้หลักธรรมาภิบาลของกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ
- เพื่อเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้หลักธรรมภิบาลในการบริหารราชการของกลุ่มประเทศ สามเหลี่ยมทองคำ
ผลการศึกษา พบว่า การบริหารราชการในกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ ได้เเก่ ลาว เมียนมา และไทย มีโครงสร้างที่เน้นการปฏิบัติตามกฎหมายของรัฐบาลกลาง ควบคู่กับหลักธรรมทางพุทธศาสนาในการกำกับดูแลสังคม โดยลาวให้สิทธิท้องถิ่นภายใต้กรอบความมั่นคงของรัฐ เมียนมายึดหลักกฎหมายและแนวทางพุทธศาสนาในการบริหารชุมชน ส่วนไทยมีจุดแข็งด้านการใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือสร้างนิติธรรม ทั้งสามประเทศควรเสริมสร้างความรู้และแนวทางการบริหารที่ยึดหลักธรรมาภิบาลร่วมกันเพื่อพัฒนาระบบราชการ บุคลากร และองค์กรให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
สรุปประเด็นสำคัญและข้อเสนอของงานวิจัย
- ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าการบริหารราชการของกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ เน้นหลักนิติธรรม คุณธรรม และธรรมาภิบาล โดยแต่ละประเทศใช้แนวทางที่แตกต่างกัน เช่น ลาวเน้นการรวมอำนาจ เมียนมาเน้นกฎหมายที่เข้มงวดและหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ขณะที่ไทยเน้นการปฏิบัติตามกฎหมายและความร่วมมือกับภาคี โดยเฉพาะในบริบทชายแดน การนำหลักธรรมและศาสนามาเป็นแนวทางเสริมสร้างความสามัคคีและความสงบสุขในชุมชน ทั้งนี้ การบริหารที่ประสบความสำเร็จต้องอาศัยความสมดุลระหว่างกฎหมายธรรมาภิบาล และหลักธรรมศาสนา เพื่อรองรับความหลากหลายทางชาติพันธุ์และเสริมสร้างความเชื่อมั่นของประชาชน
- การศึกษาชี้ให้เห็นว่าการนำหลักธรรมาภิบาลตามแนวทางพระพุทธศาสนามาเป็นกลยุทธ์สำคัญเพื่อเสริมสร้างความสงบสุขและความสามัคคีในกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ โดยแต่ละประเทศมีการนำหลักธรรมไปปรับใช้ในบริบทต่าง ๆ เช่น ลาวเน้นการช่วยเหลือและความสามัคคีของประชาชน ขณะที่เมียนมามุ่งใช้หลักธรรมในนโยบายเสริมสร้างความปรองดองภายในชุมชน ส่วนไทยเน้นการบริหารราชการตามหลักนิติธรรม คุณธรรม และความโปร่งใส โดยการสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชน เพื่อให้ระบบธรรมาภิบาลมีประสิทธิผลในบริบทที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์และวัฒนธรรม
- การศึกษาชี้ให้เห็นว่าการปรับมิติธรรมาภิบาลของธนาคารโลกเป็น 4 ด้านหลัก ได้แก่ ความรับผิดชอบ (Accountability), การมีส่วนร่วม (Participation), ความโปร่งใส (Transparency) และความคาดการณ์ล่วงหน้า (Predictability) เป็นเครื่องมือสำคัญในการบริหารองค์กรภาครัฐและเอกชน โดยมุ่งเน้นไปที่การดำเนินงานบนพื้นฐานจริยธรรมและคุณธรรม เพื่อเสริมสร้างความน่าเชื่อถือและความยั่งยืนของการพัฒนาประเทศ เพื่อสร้างระบบธรรมาภิบาลในระดับต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคท้องถิ่น และภาคประชาสังคม โดยมีบทบาทสำคัญในการสร้างความสมดุลระหว่างอำนาจและความรับผิดชอบ เพื่อเสริมสร้างความโปร่งใส ความรับผิดชอบ และความเป็นธรรมในการบริหารงานสาธารณะ
- คณะผู้วิจัย ได้จัดทำข้อเสนอแนะ ดังนี้
- สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ควรให้ความรู้เกี่ยวกับหลักธรรมภิบาลในกลุ่มประเทศอาเซียน
- สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ควรสร้างเป็นนโยบาย วิสัยทัศน์ พันธกิจของหน่วยงาน เพื่อให้ทุกคนในหน่วยงานสร้างหลักธรรมภิบาล หรือการพัฒนาการมีส่วนร่วมของประชาชน
- สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ควรตั้งแผนการในการดำเนินงาน ก่อให้เกิดการเรียนรู้ เกี่ยวกับหลักธรรมภิบาลในกลุ่มประเทศอาเซียน
- สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ควรพิจารณาสร้างตัวชี้วัดความสำเร็จของการเรียนรู้เกี่ยวกับหลักธรรมภิบาลในกลุ่มประเทศอาเซียน
อนันต์ อุปสอด. (2560). การใช้หลักธรรมาภิบาลในการบริหารราชการของกลุ่มประเทศสามเหลี่ยมทองคำ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร, 21(1), 181-192.
อนันต์ อุปสอด
หัวข้อ
โครงการศึกษาพรมแดนและช่องว่างความรู้เรื่องคอร์รัปชันและธรรมาภิบาล เพื่อสนับสนุนการจัดทำแผนบูรณาการด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ปี พ.ศ. 2566-2570
ศึกษาพัฒนาการของงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการคอร์รัปชันและธรรมาภิบาลในประเทศไทย เพื่อจัดทำข้อเสนอแนะต่อแนวทางการสนับสนุนการพัฒนางานวิจัยในประเด็นคอร์รัปชัน และธรรมาภิบาลในอนาคต
โครงการวิจัยการสังเคราะห์รูปแบบ กลไกและแนวทางการปลูกฝังเจตคติและวัฒนธรรมสุจริตเพื่อการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
ศึกษาพัฒนาการของรูปแบบ กลไก และแนวทางการปลูกฝังเจตคติ และวัฒนธรรมสุจริตที่มีผลต่อการป้องกันการทุจริตของไทย และศึกษากรณีของต่างประเทศ เพื่อจัดทำเป็นข้อเสนอแนะต่อไป
โครงการวิจัยการศึกษาแนวทางความร่วมมือกับภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชนในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
นำเสนอแนวคิดและกิจกรรมที่ช่วยเสริมประสิทธิภาพการดำเนินงานของ ป.ป.ช. ในการแก้ไขปัญหาการทุจริต และเสนอแนวทางการพัฒนาระบบการเชื่อมโยงข้อมูลร่วมกันผ่านกระบวนการประสานข้อมูลระหว่างหน่วยงานเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด